راز مشارکت 39میلیونی و رای 25میلیونی

بسم الله؛

انتخابات 22خرداد برگزار شد. پیش از انتخابات و حتی یکی - دو سال قبل از آن می شد پیش بینی کرد که انتخابات دوره دهم ریاست جمهوری با دوره های قبل متفاوت خواهد بود چرا  که از یک سو حجم وسیع فعالیت های دولت در سراسر کشور  و شهرهای کوچک و روستاها و حضور رئیس جمهور  در مناطق دورافتاده نیروهای بسیاری را که در «حاشیه» به سر می بردند  به «متن» آورده و فعال خواهد کرد و یک رکورد جدید را به ثبت می رساند اما البته باید اذعان کرد که هیچکس سطح گسترده مشارکت 39 میلیونی  و 85 درصدی  را پیش بینی نکرده بود.وضع ترکیب جمعیتی ایران بدینگونه است که حدود 30 میلیون نفر از جمعیت ایران در شهرهای کوچک (بالای 8000 نفر جمعیت)، حدود 24 میلیون نفر در روستاها و مناطق عشایری و نزدیک به 16 میلیون نفر از جمعیت ایران در  9 کلان شهر -تهران، کرج، اصفهان، شیراز، اهواز، مشهد، تبریز، ساری و کرمان-  زندگی می کنند که به ترتیب حدود 6/19 میلیون، 3/15میلیون، 3/11 میلیون نفر واجد شرایط رأی دادن می باشند در این میان تجربه نشان می دهد که سطح مشارکت مردم در پای صندوق های رأی در روستاها و شهرهای کوچک از کلان شهرها  بیشتر است. بنابراین در یک حساب سرانگشتی می توان گفت که روستاها، عشایر  و شهرهای کوچک نزدیک به 35 میلیون واجد شرایط رأی- یعنی حدود 76 درصد واجدین شرایط رأی- را در خود جای داده است و کاملاً قادرند رأی کلان شهرها را تحت تاثیر قرار دهند.

رأی مردم در انتخابات 22 خرداد 88 به خوبی این نکته را به اثبات رساند که  هر مقدار حکومت و دولت به «متن» مردم و نه  «حاشیه های متن نما» مراجعه کند با اقبال بیشتر مردم مواجه می گردد. حضرت امیرالمومنین- سلام الله علیه- در نامه ای خطاب به جناب مالک اشتر نخعی می نویسند؛ به همگان یادآور شود که اگر کارگزاران کشور تلاش خود را به جلب رضایت مدعیان و خواص و زورمندان و زرداران معطوف کنند، توده های مردم را از دست می دهند و در همان حال قادر به جلب رضایت طبقه مدعی نیز نخواهند بود. و در عین حال رضایت این  طبقه مشکلات حکومت را حل نمی کند و بر پایداری و کارآمدی آن نمی افزاید اما اگر کارگزاران به سمت جلب حمایت توده ها روی آورند  قادرند با «حداقل خدمت» نیز همراهی آنان را جلب کنند چرا که توده های مردم برخلاف طبقه مدعی، فزونخواه و ناسپاس نیستند. در این صورت طبقه خواص و مدعی، ضربه ای به حکومت وارد نمی کند و از پایداری و  کارآمدی آن نمی کاهد.

نباید کمترین تردیدی داشت که یکی از مولفه های مهم و تعیین کننده آراء نزدیک به 30 میلیونی  مردم ایران در پای صندوق  رأی «رضایت» آنان از عملکرد دولت نهم نسبت به دولت های پیشین است، رأی بالای رئیس جمهور نیز این موضوع را تایید می کند. واقعیت این است که دولت دکتر احمدی نژاد توانسته است حاشیه نشین ها که نزدیک به 70 درصد جامعه را شامل می شوند- و در واقع به دلیل داشتن اکثریت، متن جامعه هستند-  را به سیستم حکومت و دولت دلگرم کند و اعتماد آنان را جلب کند این مسئله سبب شد که در این شهرها و روستاها مشارکت مردم حتی از 90 درصد هم بگذرد و برآراء کلان شهرها غلبه کند،  هر چند در کلان شهرها نیز مشارکت مردمی نسبت به گذشته بالاتر بوده است.

دکتر محمود احمدی نژاد با کسب حدود 25 میلیون رأی که کاملاً نصاب آراء روسای جمهور را تغییر داد و حتی 5/2 برابر رأی بعضی از روسای جمهور پیشین بود، بدون تردید به موضوعی «مورد مطالعه» تبدیل گردید. اینکه یک نفر بدون برخورداری از پشتوانه حزبی و بدون اتکاء به حمایت احزاب سیاسی و بدون تکیه بر حمایت چهره های سیاسی- و البته با احترام به همه آنان و برخورداری بسیار محدود از حمایت آنان- به این میزان از آراء مردم دست می یابد، بخوبی نشان می دهد که توده های مردم  تشنه خدمتند نه نیازمند توصیه این یا آن.  دکتر محمود احمدی نژاد و کابینه او در 4 سال ریاست جمهوری دوره نهم در خدمت به محرومان و حاشیه نشین های عرصه سیاست، شق القمر نکرده است و آنچه درباره آنان انجام شده تازه حداقلی از حق و حقوق توده های محروم است که برخی دولت های گذشته همین حداقل را هم از آنان دریغ می کردند.

دولت  نهم به توده های مردم ثابت کرده است که «مسئله را می فهمد»  و آدرس را بلد است و به اندازه کافی برای سراغ گرفتن از «اولیای نعم جمهوری اسلامی» - تعبیری که حضرت امام خمینی برای توده های محروم به کار می برد- عزم و اراده  دارد اما آیا اینک مشکل فقر، بیکاری، بهداشت، آموزش، بیمه و... آنان حل و فصل شده است تردیدی وجود ندارد که پاسخ این سوال ها منفی است نه اینکه دولت و نظام در دولت های سابق و کنونی خدمت به توده ها را فراموش کرده اند که این ناسپاسی مطلق  از خدماتی است که مسئولان، مدیران و سایر نیروهای فعال طی 30 سال گذشته ارائه کرده اند بلکه از این جهت که همه این تلاش های خوب و موثر مشکلات را فقط تا حدی کاهش داده اند. این دولت در قول و فعل اثبات کرده است که توده ها را بر خواص ترجیح می دهد و همین مقدار دلگرمی فراوانی را تولید کرده است.

نکته مهم دیگر در این بحث این است که سعه صدر جمهوری اسلامی در جریان فضای تبلیغات انتخاباتی و امکانات ویژه ای که صداوسیما در این خصوص فراهم کرد تاثیر زیادی در گرم شدن فضای انتخابات داشت که باید به آنان دست مریزاد گفت.

انتخابات روز جمعه از یک بعد دیگر نیز قابل ملاحظه بود که کمتر از آن صحبت شده است. انتخابات 22 خرداد اولین انتخابات نظام جمهوری اسلامی در دهه چهارم انقلاب بود. انقلاب ها به مرور که از مبدا پیدایش خود فاصله می گیرند نوعاً با کاهش اقبال و استقبال شهروندان خود مواجه می گردند و این به یک پدیده طبیعی تبدیل گردیده است. مشارکت 85 درصدی شهروندان ایرانی و شکستن رکوردهای قبلی و اجتماع اکثریت آنان حول محور یک کاندیدا  نشان داد که این قاعده درباره انقلاب ایران صدق نمی کند و انقلاب نه تنها با کاهش علاقه شهروندان خود مواجه نیست بلکه با مراجعه متراکم تر آنان نیز مواجه است. روز جمعه یکی از شبکه های خبری خارجی که در طول سال های گذشته تلاش وسیعی داشت تا حقایق ایران را وارونه جلوه دهد در  گزارش خود که مستقیماً  از تهران مخابره  می کرد گفت: «آنچه امروز من مشاهده می کنم را فقط می توانم با مشارکت مردم در انقلاب 57 مقایسه کنم»  در واقع انتخابات 22 خرداد از آنجا که به «ریشه ها» و «اصول» تکیه داشت و کاندیدای پیروز با دعوت به بازگشت به راه و خط امام وارد میدان شده بود، از انقلاب 57 غبارروبی کرد و به آن طراوت تازه ای بخشید.

اما همان طبقه مدعی که توده های مردم و صاحبان اصلی انقلاب را به حاشیه رانده بودند، امروز با توهم پراکنی درباره حضور بسیار باشکوه مردم و آراء  خیره کننده رئیس جمهور منتخب، تلاش می کنند تا آب رفته را به جوی برگردانند. مردم این را خوب می فهمند و البته چون برخلاف این گروه کوچک که جز به منافع خود فکر نمی کنند به ایران و اسلام و انقلاب می اندیشند و با صبوری رفتار زیاده خواهانه این گروه را زیر نظر دارند. قدرمسلم آنانکه با بغض به نتایج  این انتخابات می نگرند در محکمه وجدان عمومی مردم، محکومانی اند که راه بازگشت نخواهند داشت. بهتر است این طبقه کوچک به خاطر منافع شخصی خود هم که شده با «سواد اعظم»- تعبیر حضرت امیر درباره توده ها-  همراه شوند.

البته عدم همراهی شان لطمه ای به این نظام و مردم نمی زند چرا که مردمی که با حضور پرشور ساعت ها به صف می ایستند  تا یک رأی را در صندوق  بیاندازند  در جهت حفظ دستاوردهای خود جمعه و شنبه و... نمی شناسند.